ในอนาคตอันใกล้นี้ โลมาอาจมีศักดิ์และสิทธิในทางกฎหมายเทียบเท่ากับนิติบุคคล เรื่องนี้ไม่ใช่พล็อตภาพยนตร์ไซไฟ แต่กำลังจะเป็นความจริงที่ประเทศเกาหลีใต้ เมื่อเดือนธันวาคม 2024 ที่ผ่านมา มีการเสนอร่างกฎหมายเข้าสู่รัฐสภาเพื่อมอบสถานะบุคคลทางกฎหมาย หรือ Legal Personhood ให้กับฝูงโลมาปากขวดอินโด-แปซิฟิก ราว 120 ตัวแห่งเกาะเชจู ซึ่งถือเป็นการปฏิวัติแนวคิดการอนุรักษ์ครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในเอเชียเลยทีเดียวค่ะ
สาเหตุที่ต้องมีกฎหมายฉบับนี้เกิดขึ้นจากวิกฤตหลังบ้านของเกาะเชจู แม้ที่นี่จะเป็นสวรรค์ของนักท่องเที่ยว แต่สำหรับโลมาเจ้าถิ่นแล้ว บ้านของพวกมันกำลังกลายเป็นนรก จองจุน ลี นักกิจกรรมท้องถิ่นเจ้าของฉายา Dolphin Man ผู้เฝ้าติดตามโลมากลุ่มนี้ ระบุว่าเขาพบเห็นโลมาที่ต้องทนทุกข์ทรมานจากฝีมือมนุษย์มากขึ้นเรื่อยๆ จนมาตรการอนุรักษ์เดิมเอาไม่อยู่ ไม่ว่าจะเป็นรอยแผลเป็นขนาดใหญ่บนลำตัวที่เกิดจากการถูกใบพัดเรือสปีดโบ๊ทและเจ็ตสกีเฉี่ยวชน หรือปัญหาอุปกรณ์ประมงที่ถูกทิ้งซึ่งกลายเป็นเพชฌฆาตเงียบพันรัดครีบและลำตัวจนโลมาว่ายน้ำไม่ได้และเสียชีวิตในที่สุด นอกจากนี้ยังมีปัญหามลพิษทางเสียงจากการตอกเสาเข็มก่อสร้างชายฝั่งที่รบกวนระบบโซนาร์ธรรมชาติ ทำให้พวกมันเครียด กินอาหารไม่ได้ และหาคู่ผสมพันธุ์ลำบาก
ตามกฎหมายดั้งเดิม สัตว์ถือเป็นเพียงทรัพย์สินหรือวัตถุ แม้เราจะมีกฎหมายคุ้มครองสัตว์ แต่สิทธินั้นก็ยังผูกติดอยู่กับมนุษย์ที่เป็นเจ้าของหรือรัฐที่เป็นผู้ดูแล แต่กฎหมายใหม่นี้จะเปลี่ยนสถานะโลมาให้เป็นนิติบุคคลเชิงนิเวศ หรือ Eco-Legal Entity ซึ่งหมายความว่าโลมาจะมีสิทธิพื้นฐานในการดำรงชีวิต มีสิทธิในถิ่นที่อยู่ และมีสิทธิที่จะไม่ถูกรบกวน การทำร้ายโลมาจะไม่ใช่แค่การผิดกฎระเบียบประมงอีกต่อไป แต่คือการละเมิดสิทธิของบุคคลทางกฎหมายโดยตรง
แน่นอนว่าโลมาไม่สามารถเดินขึ้นศาลเพื่อเรียกร้องสิทธิเองได้ ร่างกฎหมายนี้จึงออกแบบกลไกให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการผู้พิทักษ์ หรือ Committee on Support for Eco-Legal Persons ขึ้นมาทำหน้าที่แทน โดยคณะทำงานนี้จะประกอบด้วยตัวแทนชุมชน นักกฎหมาย นักนิเวศวิทยา และองค์กรพัฒนาเอกชน ทำหน้าที่เสมือนผู้ปกครองทางกฎหมายที่มีอำนาจฟ้องร้องโครงการก่อสร้างที่รบกวนโลมา มีอำนาจเรียกร้องค่าเสียหายเพื่อนำมาฟื้นฟูธรรมชาติ รวมถึงบริหารจัดการงบประมาณเพื่อการกู้ภัยและรักษาพยาบาลโลมาที่บาดเจ็บ
เกาหลีใต้ไม่ใช่ประเทศแรกที่ริเริ่มแนวคิดนี้ แต่กำลังจะเป็นที่แรกในเอเชีย โดยก่อนหน้านี้ประเทศนิวซีแลนด์เคยยกสถานะแม่น้ำฟางานุยให้เป็นบุคคลทางกฎหมายในปี 2017 และโคลอมเบียก็ได้มอบสิทธิตามรัฐธรรมนูญให้แก่ป่าฝนอเมซอนมาแล้ว นี่คือเทรนด์ของโลกยุคใหม่ที่ตระหนักแล้วว่ามนุษย์ไม่ใช่เจ้าของธรรมชาติ แต่เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติค่ะ
หากกฎหมายฉบับนี้ผ่านความเห็นชอบจากรัฐสภา จะเป็นบรรทัดฐานใหม่ที่ทรงพลังอย่างมาก ไม่ใช่แค่ช่วยชีวิตโลมา 120 ตัวนี้เท่านั้น แต่จะเป็นโมเดลต้นแบบให้กับการปกป้องสัตว์ป่าอื่นๆ ทั่วโลก เป็นการยืนยันเจตนารมณ์ว่าสัตว์ป่าไม่ใช่แค่ทรัพยากรที่เราจะตักตวงเมื่อไหร่ก็ได้ แต่พวกเขาคือเพื่อนร่วมโลกที่มีสิทธิในการมีชีวิตอยู่ไม่ต่างจากมนุษย์เรานั่นเองค่ะ
บริษัท พูนทองไฟเบอร์ จำกัด
POONTONG FIBER CO., LTD.
รับซื้อขวดพลาสติก PET / จำหน่าย พลาสติกรีไซเคิล
36 หมู่ที่ 11 ตำบลบึง อำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ 32000
โทร. 086-9354949 / 086-5599793 / 096-157887
